โบราณสถานค่ายทหารฝรั่งเศษ

ภายหลังจากวิกฤตการณ์ ร.ศ.๑๑๒ (พ.ศ.๒๕๓๖) พระองค์ทรงตระหนักว่ามหาอำนาจตะวันตกนั้น หวังผลประโยชน์จากไทยรวมทั้งต้องการครอบครองดินแดน การหวังพึ่งพาอังกฤษเพียงประเทศเดียวเป็นไปได้ยาก อีกทั้งภายหลังอังกฤษและฝรั่งเศสได้ลงนามในสัญญาลับใน พ.ศ.๒๔๓๘ โดยให้ไทยเป็นรัฐกันชน (Buffer State) ระหว่างพม่าซึ่งเป็นอาณานิคมของอังกฤษกับอินโดจีนของฝรั่งเศสดังนั้นพระองค์ทรงเห็นถึงความจำเป็นที่จะต้องแสวงหาพันธมิตรใหม่ เช่น รัสเซีย เยอรมนี และญี่ปุ่น มาคานอำนาจของอังกฤษและฝรั่งเศส เนื่องจากทั้งสามประเทศนี้มีความขัดแย้งกับอังกฤษและฝรั่งเศสในภูมิภาคเอเชียและส่วนต่างๆ ในโลกอยู่แล้ว นอกจากนี้พระองค์ยังทรงส่งเสริมให้ประเทศอื่นๆ ในยุโรป เช่น เดนมาร์ก เบลเยี่ยม และอิตาลีเข้ามามีผลประโยชน์ทางการเมืองและเศรษฐกิจในประเทศไทย เพื่อเป็นเกราะป้องกันภัยอีกทางหนึ่ง

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตัดสินพระราชหฤทัยเสด็จประพาสประเทศต่าง ๆ ในยุโรปครั้งแรกใน พ.ศ.๒๔๔๐ และเสด็จประพาสครั้งที่ ๒ ในพ.ศ.๒๔๕๐ ซึ่งนอกจากจะได้รับประโยชน์ในด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศแล้ว ยังทรงนำความเจริญต่าง ๆ มาปรับปรุงบ้านเมืองให้พัฒนาก้าวหน้า โดยทรงเลือกแบบอย่างที่ดีมาเป็นแนวทางในการแก้ไขเปลี่ยนแปลงกิจการหลายอย่างเช่น การศึกษา การปกครอง การคมนาคม ส่งผลให้ประเทศไทยเริ่มเจริญทัดเทียมกับอารยประเทศ